Yükselen bir deniz (Can Dündar)

Cumhuriyetin nasıl, ne şartlarda kurulduğunu hızlıca görmek için Can Dündar iyi bir araştırma yapmış. Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri başarılarından ziyade devlet adamı olarak ne kadar ileri görüşlü olduğu gözler önüne serilmekte.

Atatürk, cumhurbaşkanlığı döneminde yurtdışı gezisi yapmamasına rağmen, Osmanlı ordu komutasında iken görev aldığı Fransa, İsviçre, Hollanda, Belçika ve Bulgaristan’da zamanın Osmanlı Devleti’ne göre modern bir toplum hayatı görmüş ve buna ilişkin notlarını, kuracağı Türkiye Cumhuriyeti için saklamış ve bunları gerçekleştirmiştir.

Notlar;

• II. Abdülhamit döneminde “Vatan” demek yasakmış. Mustafa Kemal ve arkadaşları Namık Kemal’in şiirlerini gizli gizli okudukça heyecanlanıp hırslanırlarmış.
• Mustafa Kemal, kurmay yüzbaşı olarak mezun olduktan sonra Sirkeci’de tuttukları evde zaman zaman siyasi gelişmeleri tartışırlarken bir gün basılarak yakalanmışlar. Suçlama II. Abdülhamit’e bombalı saldırı planlamak olarak açıklandıktan sonra Şam’a tayin edilmiş bir sürgün misali.
• Şam’da “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti” ni kurmuş. 1907′de Selanik’e döndükten sonra Ekim’de İttihat ve Terakki’ye katılmış.
• 17 Nisan 1909 günü Mustafa Kemal not defterine şunları yazmış: “Sarık saran hafiyelerin din perdesi altındaki telkinleri, menfaatten başka bir şey değildir…”
• Madam Corinne’e yazdığı mektupta “Benim ihtiraslarım var, hem de pek büyükleri. Ben bu ihtirasların gerçekleşmesini, vatanıma büyük faydaları dokunacak, bana da liyakatle yapılmış bir vazifenin canlı iç rahatlığını verecek büyük bir fikrin başarısında arıyorum.” sözleri geçmekte.
• 22 Kasım 1916′da Mustafa Kemal’in not defterine yazdıkları: “Gece saat 9!a kadar Ekanıharp Reisiyle örtünmenin kaldırılması toplumsal yaşamın düzeltilmesi hakkında sohbet; 1. güçlü ve hayata vakıf anneler yetiştirmek 2. kadınlara özgürlüklerini vermek 3. kadınlarla bir arada bulunma, erkeklerin ahlakı, düşünceleri, duyguları üzerine etki yapar.”

“Yükselen bir deniz” adı çürüyen, çağa ayak uyduramayan, geri kalmış Osmanlı’dan, milliyetçilik duygusu ile kabaran, ileriye dönük, Mustafa Kemal’in modern ilke ve inkılaplarıyla doğacak olan cumhuriyet düşüncesinden gelmekte.

Ayrıca kitabın sayfa tasarımları çok iyi yapılmış; Sayfa içeriğinde bahsedilenlerle, hemen arkaplanında bulunan belli belirsiz fotoğraflar zamanı yaşıyormuş gibi hissettirmekte. Mutlaka okuyun…