Linux 25 yaşında. 21 yaşındaki bir öğrencinin hobi olarak başlayan projesinin programlama dünyasını değiştirmesi inanılmaz. Bugün, Linux tarihteki en başarılı yazılımlardan biri konumunda. 25 yıllık Linux tarihindeki en önemli olaylar;
1991: Linus Torvalds Linux’u duyurdu
25 Ağustos 1991’de 21 yaşında Helsinki Üniversitesi’ndeki öğrenci haber grubuna bir posta gönderdi. Özgür bir işletim sistemi geliştirdiğini, sadece bir hobi olduğunu, gnu gibi profesyonel ve büyük olmayacağını içeren sözlerle duyurdu.
1992: Linux açık kaynak oluyor
Linux her zaman açık kaynak değildi. İlk lisanslarda Linux ticari yeniden dağıtımı yasaklıyordu.
Şubat 1992’de Linux çekirdeği GPL lisanslaması altında yayımlandı. Linus Torvalds’e göre Linux’un kaynak kodunu açmak yaptığı en iyi şeydi.
1993: Slackware Linux yayımlandı
Slackware Linux’un 1.0 sürümü 17 Temmuz 1993’ta yayımlandı. Bunun önemli olmasının sebebi, Slackware’in geliştirilmeye devam eden en yaşlı dağıtımlardan biri olmasıdır.
1994: Birisi Linux markasını tescilledi
Linux markası 1994 yılında William R. Della Croce tarafından tescillendi. Sonrasında Linux dağıtımcılarında telif hakkı ödemesi talep etti. Linus Torvalds 3 yıl sonra mahkemeyi kazandı.
1995: İlk Linux fuarı
İlk Linux odaklı ticari fuar ve konferans serisi Kuzey Carolina Üniversitesi’nde başladı. Bu, Linux için yıllık olarak düzenlenen en yüksek katılımcıya sahip fuar oldu birkaç sene boyunca.
1996: Linux’in simgesi Penguen oluyor
Linus Torvalds’i bir keresinde penguen tarafından ısırılmasına rağmen Linux’un maskotunun penguen olması için öneri sunuyor. Oturan penguen Larry Ewing tarafından 1996’da çiziliyor.
1997: Gnome projesi doğdu
Gnome, en başarılı açık kaynak projelerden biri. Masaüstü Linux’un dağıtımı için çok önemli bir adımdı. Günümüzde onlarca programı Linux masaüstü ortamımızda Gnome sayesinde kullanıyoruz.
1998: KDE 1.0 yayımlandı
Diğer bir önemli adım da Linux için KDE masaüstü ortamının ilk kararlı sürümünün yayımlanmasıdır.
1999: Windows geri ödeme günü
Çoğu bilgisayar sistemi Microsoft Windows bandrollü olarak satılıyordu. Linux kullanıcıları 15 Şubat 1999’da Windows geri ödeme gününde boy gösterdi. Kullanıcılar Microsoft ofislerine giderek kullanmadıkları Windows lisanslarını geri istediler.
2000: Steve Jobs’tan iş teklifi
Steve Jobs, Mac OS ile”Unix’i en büyük kullanıcı üssü” yapmak için Linus Torvalds’e iş teklifinde bulundu. Yalnızca bu da değil, Jobs ayrıca Torvalds’i Linux üzerindeki çalışmalarını sonlandırması için de ikna etmeye çalıştı.
Linus Torvalds bu teklifi kabul etmedi ve Linux üzerinde çalışmaya devam etti.
2001: Linux bir çeşit kanser
Microsoft Yöneticisi Steve Ballmer’ın 2001 yılında söyledikleri:
Linux, entellektüel mülk algısına ve onun dokunduğu her şeye kendini bağlayan bir çeşit kanserdir…
2002: Red Hat Linux yayımlandı
İşletmeler için ilk kurumsal Linux sürümü 2002’de yayımlandı. Red Hat, Linux’u önemli değişimlere uğratan dağıtımlardan biridir.
2003: Linux çekirdeğine sızma teşebbüsü
Linux çekirdeğinde bir arka kapı açarak sızma girişiminde bulunuldu. Bu arka kapıdan yönetici hakları ile ilgili bilgilere erişilebilirdi. Derleyiciler durumu ana çekirdeğe bulaşmadan yakaladı.
2004: Ubuntu 4.10 yayımlandı
20 Ekim 2004’te Ubuntu 4.10 yayımlandı. “İnsanlık için Linux” sloganı ile yeni dağıtım görücüye çıktı. Ubuntu, 6 ayda bir yeni sürümleriyle günlük kullanıcı ihtiyacını karşılamaya çalışmaktadır.
2005: Linus Torvalds GIT’i oluşturdu
Yıllarca, Linux çekirdeği gelişiminde sürüm kontrolü için sahipli yazılım BitKeeper kullanıldı. Özgür yazılımın temelini atan Richard Stallman, açık kaynak bir yazılımın gelişiminde sahipli bir yazılımın kullanılmasını ağır şekilde eleştiriyordu.
Linus Torvalds her gün büyüyen ve gelişen kodu yönetmenin daha iyi bir yolunu bulamamıştı. Ancak 2005’te Bitkeeper, Linux topluluğuna ücretsiz sürümü daha fazla vermeme kararı aldı.
Bu olay Torvalds’i kendi sürüm kontrol sistemi üzerinde çalışmak için zorladı. Bu sayede Git doğdu.
Bu arada, Bitkeeper 2016 yılında açık kaynak oldu ama artık iş işten geçti.
2006: Microsoft ve Novell ortaklığı
Suse Linux’u bünyesinde tutan Novell, Microsoft ile ortaklığa gitti. Linux dünyasında oldukça büyük curcunaya sebep oldu bu durum. Birkaç yıl sonra Novell’in yerinde yeller esmeye başladı.
2007: Linux yüklü Netbook çıktı
Kişisel bilgisayarda Windows yüklü satışların yapıldığı dönemde Asus Eee PC ile hafif bir tablet serisi çıkardı. Bu tablet Linux tabanlı Xandros ile önyüklü olarak geliyordu.
2008: Android 1.0 yayımlandı
Linux tabanlı mobil işletim sistemi Android’in yayımlanmasıyla birlikte Linux mobil dünyaya adım atmış oldu. Masaüstünde böyle büyük bir başarı yakalayamasa da, Android ile Linux mobil dünyaya hakim konumdadır.
2009: Google, Chrome OS’yi duyurdu
Google, Linux tabanlı masaüstü işletim sistemi Chrome OS’nin duyurusunu yaptı. Sonrasında bu işletim sistemini çalıştıran Chrome bilgisayarları piyasaya sürdü. Chrome bilgisayarları popülerliğini arttırarak Amerika’da 2016’nın ilk çeyreğinde ilk kez Mac bilgisayarlardan fazla sattı.
2010: Red Hat’ten milyar dolar gelir
Red Hat 2010’da ilk kez yıllık bir milyar dolar gelir eşiğini aştı. Red Hat’in başarısı, açık kaynak şirketlerinin para kazanamayacağı olgusunu da yıktı.
2011: Microsoft, Linux çekirdeğine katkıda bulunuyor
Microsoft Linux çekirdeğine on çok katkı sağlayanlar sırasında beşinci sırada bulunuyor.
Heyecan yapmaya gerek yok. Microsoft kendi yararına olmasa böyle bir katkıda bulunmazdı. Böyle bir katkıda bulunmasının sebebi kendi sanallaştırma sürücüleri içindi.
2012: “Sokayım sana Nvidia”
Linus Torvalds orta parmağını gösteriyor ve “Fuck You Nvidia” şeklinde küfür ediyor. Doğrudan ve hafif küfürlü konuşma Torvalds’ten beklenen değildi. Nvidia’nın Linux’a olan yetersiz desteği sonucu mutsuzdu. Kendi yöntemiyle bunu dışa vurdu. Sonucunda bu olay Nvidia’yı Linux’a daha iyi destek vermeye itti.
2013: Ubuntu telefonu duyuruldu
Ubuntu tutkulu yeni Ubuntu Telefonu projesini duyurdu. Kapsamlı kitle yatırım desteği istenerek proje başarıya ulaştırılmaya çalışıldı. Ancak 32 milyon dolarlık kitle yatırım kampanyası başarılı olmadı. Sonrasında BQ tarafından Ubuntu Telefon projesi hayata geçirildi.
2014: “Microsoft Linux’u seviyor”
Microsoft yöneticisi Satya Nadella “Microsoft Linux’u seviyor” görüşüyle teknoloji dünyası sarsıldı. Sonrasında görüldü ki bu olay Microsoft’un bulut dünyasına hakim olabilmesi için büyük tasarımının bir parçasıydı.
Bununla birlikte, Microsoft ilk kez ürünlerinin kaynak kodunu açarak projelerini Linux’a getirdi.
2015: Microsoft’un kendi Linux sürümü
Microsoft kendi Linux sürümünü yapıyor şeklinde haberler çıktı, insanlar inanmadı. Bunun tam olarak bir dağıtım olmadığı ortaya çıktı. Linux’a ihtiyaç duyulan ağ bağlantılarını geliştirmek için olan bir parça kod olduğu anlaşıldı.
Ve dahası…
Tüm gelişmeleri bir sayfaya sığdırmak mümkün değil. Eğer Linux’un 25 yılındaki olayları birleştirmek isteseydik kayda değer kalınlıkta bir kitap yazmak gerekirdi..
Kaynak: Timeline of the most important events in 25 years of Linux
