Nikola Tesla’nın Sıra Dışı Hayatı (Nikola Tesla, Çeviren: Sibel Çalayır Atam)

Nikola Tesla, kendi dünyasında zamanının ötesinde yaşamış, Dünya tarihinde az rastlanan devrimsel buluşlara imza atmış bir dahi.

Nikola Tesla’nın Sıra Dışı Hayatı, otobiyografik bir kitap diyebiliriz. Yazım kendisine ait ve gerçekten çok ilgi çekici bölümler var.

Başlangıç bölümlerinde kendi ailesini, hedeflerini, yapmak istemediklerini ve çocukluk anılarını anlatıyor. Çocukluk hikayeleri eğlenceli. Cin fikirli, yaramaz biri olduğu anlaşılıyor küçükken.

Sonraki bölümlerde iş konusundaki çekişmelerden ve icatlarından bahsediyor. En azından icatlarının bir kısmından. :)

Tesla’nın hayatını merak edenlere, kendi kaleminden hatıralar, notlar, hikayeler, icatlar…

Nikola Tesla’nın Sıradışı Hayatı kitabından altını çizdiklerim:

Yaşamının İlk Yılları

• Çalışma katı bir kurala bağlı kalıp verilen zamanda belirli bir ferformansı ortaya koymak olarak yorumlanıyorsa, o halde aylakların en alası ben olabilirim.
• … bana hangisini daha güzel bulduğumu sormuşlar. İkisinin de yüzünü dikkatle inceledikten sonra, birini işaret edip düşünceli bir şekilde şöyle demişim; “Bu, öbürü kadar çirkin değil.”
• İnsan kabataslak bir fikri uygulamaya koymak için bir cihaz geliştirdiğinde, kaçınılmaz bir şekilde kendini teçhizatın detaylarında kaybeder ve bununla meşgul olmaya başlar. Cihazı geliştirip yeniden yapılandırmaya devam ederken, amacına olan konsantrasyonu azalır ve altında yatan büyük prensibi gözden kaçırır. Sonuç elde edilebilir, fakat ancak kaliteden ödün verildiğinde.
• Kabataslak bir fikrin genellikle yapıldığı gibi hemen uygulamaya geçilmesi, bana göre enerji, para ve zaman kaybından başka bir şey değildir.
• Yürüyüş yaparken adımlarımı sayardım ve çorba kaselerinin, kahve fincanlarının, yiyeceklerin hacimsel içerikelriin hesaplardım, yoksa yemeğim zevksiz geçerdi. Tekrar eden davranışlarımın, hareketlerimin ya da faaliyetlerimin üçe bölünebilir olması gerekirdi ve bunu kaçırırsam baştan başlamak zorunda olduğumu hissederdim, bu saatlerimi alsa bile.

Tesla Dönen Manyetik Alanı Nasıl Kavradı

• Belki de nefretim rahatsız edilmemiş düşüncede bulduğum rahatlık gibi basit bir şeyden kaynaklanıyordu.
• Başladığım işi bitirme takıntısı adeta manyaklık derecesindeydi, bu beni sık sık zorluklarla karşı karşıya bırakırdı.

Tesla Bobininin ve Transformatarön Keşfi (her radyo ve televizyonun temel parçası)

• Hemen ardından bana kendi ismimi taşıyacak ve ark lambası üretecek bir şirket kurma teklifiyle gelen insanlar oldu, ben de kabul ettim. Sonunda burada motoru geliştirmek için bir fırsat yakalamış oldum ancak yeni ortaklarıma konuyu açtığımda, “Hayır, bir arz lambası istiyoruz. Senin şu alternatif akımınla ilgilenmiyoruz.” cevabını verdiler.
• 1900 yılında 305 metrelik güçlü elektrik akımları elde ettiğimde ve bir akımı dünyanın çevresinde dolaştırdığımda, Grand Caddesi’ndeki laboratuvarda gözlemlediğim ilk minik kıvılcımı hatırladım ve dönen manyetik akımı keşfettiğimde hissettiklerime çok benzer olan duyguların heyecanını yaşadım.

Bölüm 5

• Geçmiş yaşantımda meydana gelen olaylara şöyle bir baktığımda kaderlerimizi şekillendiren etkilerin ne kadar üstü kapalı, güç algılanabilir olduklarının farkına varıyorum.
• Dünün mucizeleri bugün sıradan olaylar haline geliyor.
• Büyütücü Verici: Bu Tesla’nın en büyük buluşudur, teleskop nasıl astronomik gözlemlerde kullanılıyorsa, bu verici de elektrik enerjisinin iletiminden sorumludur, tüm dünyada elektrik akımı oluşturmak için özel olarak uyarlanmış ayrıcalıklı bir transformatördür. Mucit bu olağanüstü cihazı kullanarak yıldırımlardan daha yoğun elektriksel hareketler yaratmıştır, ayrıca iki yüzden fazla akkor lambayı yakabilecek miktarda bir elektrik akımını dünyanın çevresinde dolaştırmıştır.
• Tesla Kablosuz Sistemi: Bu sistem bir takım iyileştirmeleri ihtiva etmektedir ve elektrik enerjisini ekonomik şekilde bir mesafeye kablolar olmaksızın iletmekte bilinen tek araçtır.
• Bu kuleyi korumak hükümetin menfaatindeydi, özellikle de dünyanın herhangi bir yerindeki denizaltının tam konumunu belirlemeyi mümkün kılacağı için, bunun ne kadar değerli bir veri olduğunu özellikle belirtmek isterim.

Bölüm 6

• Dengeleme yasasına olan inancım tamdır. Hakiki mükafatlar aslında verilen emeklerle ve yapılan fedakarlıklarla doğru orantılıdır. tüm icatlarımın arasında büyütücü vericinin gelecek nesiller için en önemlisi ve en değerlisi olduğunu kendi kendine ispatlayacağından emin olmamın nedenlerinden biri budur.
• Yetersiz gözlem yalnızca bir tür cehalettir ve pek çok marazi görüşten, aptalca fikirlerin yayılmasından sorumludur.
• Hepimiz suyun yüzeyinde çalkalanan şişe mantarları gibi tamamen çevresel güçler tarafından kontrol edilen otomatlarız, ancak dışarıdan gelen etkilerin sonucunda olanları hür irade sanarak yanılıyoruz. Yaptığımız hareketler ve davranışlar her daim hayatı korumaya yöneliktir ve birbirimizden bağımsızmışız gibi gelse de görünmeyen bağlarla birbirimize bağlıyız.

İnsanın İlerleyen Hareketi (Hareket Enerjisi) İnsan Enerjisini Artırmanın Üç Yolu

• Bireyler fanidir, ırklar ve uluslar gelip geçer ama insanoğlu baki kalır. Birey ile bütün arasındaki derin fark burada yatmaktadır. Burada aynı zamanda yüzyıllar boyunca zayıf ama iz bırakan tesirinin sonucu olan kalıtımın birçok muhteşem olgusunun kısmi açıklaması bulunmaktadır.

İnsan kütlesinin artışını geciktiren kuvvet nasıl zayıflatılır

• Katı disiplin olmadan hiçbir toplum var olamaz ve gelişemez. İhtiyaç hasıl olduğu takdirde her ülke kendini savunabilecek kudrette olmalıdır. Bugünün koşulları dünün sonucu değildir ve köklü bir değişiklik hemen sabahına etkisini göstermeyecektir.
• Erkeği erkek yapan yalnızca zihni değildir, bedeni de değildir; zihniyle bedeninin bütünlüğüdür. Faziletlerimiz ve başarısızlıklarımız birbirinden ayrılamaz. Tıpkı güç ve madde gibi. Ayrıldıklarında, ortada insan diye bir şey kalmaz.
• Kayda değer bir güç taşıyan bir başka sav da sıklıkla yapılmaktadır, yani savunma araçlarının saldırı amaçlı olanlara üstün gelmesi nedeniyle savaş yakında imkansızlaşacaktır. Bu sadece imha etmenin inşa etmekten çok daha kolay olduğu şeklinde ifade edilebilecek temel bir yasaya uygundur.
• Savunma daima saldırı karşısında avantaja sahip olacak ama bana öyle geliyor ki, bu tek başına savaşı asla durduramaz.
• Her ne kadar şimdi imkansız gibi görünse de ben “kendi aklına” sahip olacak bir otomat tasarlanabileceğini gösterme niyetindeyim ve bununla, herhangi bir operatörden bağımsız, duyarlı organlarını etkileyen dış etkenlere cevaben aklı varmış gibi çok çeşitli eylemler ve işlemler gerçekleştirmede tamamen kendi kendine bırakılmış bir makineyi kastediyorum.
• Dünya yavaş hareket eder, bu yüzden yeni gerçekleri görmek zordur.

İnsan kütlesine ivme kazandıran kuvvet nasıl artırılır.

• Kullandığımız su topraktan buhar gücüyle basılıyor, trenler uzaklardan bize kahvaltımızı getiriyor, konutumuzdaki ve ofis binamızdaki asansörler, bizi oraya götüren araçlar, hepsi bir güçle çalışıyor. Bütün günlük ayak işlerimizde ve günlük kovalamacalarımızda ona bağlı kalırız. Gördüğümüz tüm cisimler bize bunu anlatır ve akşam makine yapımı konutumuza döndüğümüzde bunu unutmayalım diye bizi neşelendiren sobamız ve lambamız, evimizin tüm maddi konforları bize güce ne kadar bağımlı olduğumuzu hatırlatır.
• Hareket kuvveti çalışmak demektir. Dolayısıyla insan hareketini hızlandıran kuvveti artırmak, daha fazla çalışmak anlamına gelir.
• Dolayısıyla, insan enerjisini artırma konusundaki büyük sorunun olası üç sonucuna üç kelimeyle cevap buluyoruz: yiyecek, barış ve çalışma.
• Kütleyi artırmak için gıda, geciktirici kuvveti azaltmak için barış ve insan hareketini hızlandıran kuvveti artırmak için çalışmak.

Alüminyum Çağının Gelişi

• Demirin yakın geleceği, ucuzluğu ve rakipsiz mekanik ve manyetik nitelikleriyle güvence altına alınmıştır.
• Ancak hiç şüphe yok ki, şu ana kadar tartışılmayan alanların çoğunda demirin saltanat asasını bir başkasına devretmek zorunda kalacağı gün çok uzak değildir. Bir sonraki çağ, alüminyum çağı olacaktır.

Kömürden Daha Fazla Enerji Elde Etmeye Yönelik Çabalar

• Açıkçası, bir çağlayandan elde edilen ve epey yakıt tasarrufu sağlayan elektrik enerjisi insanlığın net karıdır. Bu, az bir insan çabasıyla güven altına alındığından dolayı çok daha etkilidir, ayrıca medeniyetin ilerlemesine birçok açıdan katkıda bulunma amacıyla güneşten enerji elde etmede bilinen tüm metotların en kusursuzudur.
• Güneş ışınlarının enerjisini kullanmanın etkili bir metodunun keşfedilmesiyle tükenmez bir güç kaynağı ortaya çıkacaktır.

Kablosuz Telgraf Sistemi

• Her yeni fenomen keşfi, teoriye uyması için yapıldı ve bu yüzden gerçek bilinçsizce sık sık bozuldu.

Yeni Bir Prensibin Geliştirilmesi

• İnanıyorum ki, çok geçmeden kabloyla olan iletişim artık kullanılmayacak çünkü bu yeni yöntemin hem sinyalizasyonu daha hızlı ve daha ucuz olacak, hemde çok daha güvenli olacaktır. Benim daha önce icat ettiğim gibi mesajları tecrit etmek için bazı yeni araçlar kullanılarak kusursuza yakın bir gizlilik güven altına alınabilir.
• Ölçümlerim ve hesaplamalarım, dünyamızda bu prensiplerin kullanılmasıyla, yakınımızdaki Venüs ve Mars gibi bazı gezegenlerde etkisinin en ufak bir şüpheye dahi yer bırakmayacak şekilde hissedilebilecek kadar büyük bir elektriksel hareket üretmenin son derece uygulanabilir olduğunu göstermiştir.
• Bir gezegene bir mesaj gönderebileceğimiz kesindir, bir cevap almamız da mümkündür: İnsan, sonsuz yetenekli bir zihinle donatılmış tek varlık değildir.

Elektrik Enerjisinin Herhangi Bir Mesafeye Kablosuz İletimi

• Deneyler sonuç olarak, iki terminalin deniz seviyesinden dokuz bin ila on bin metre yükseklikte olmasıyla ve on beş ila yirmi milyon voltluk bir elektrik basıncıyla, binlerce beygir gücünde enerjiyi yüzlerce ve hatta gerekirse binlerce kilometre uzaklığa ulaştırabileceğini göstermiştir.
• Yerleşmiş kanının aksine, alçak ve erişilebilir atmosfer tabakalarının elektrik iletme kabiliyetine sahip olduğu gözlemlendiği andan itibaren elektrik enerjisinin kablosuz iletimi, mühendisin rasyonel görevi haline gelmiştir.
• Uzun süreli aşinalıkla bana basit ve bariz görünen bu sonuçlara hazırlıklı olmayanların, tüm bunların hala pratik uygulamadan uzak olduklarını düşünen herhangi birilerinin var olmasını bekliyorum.
• Bilim insanı hemen bir sonuç çıkarmayı amaçlamaz. İleri düzeydeki fikirlerinin kolayca özümsenmesini beklemez. Onun yaptığı iş ziraatçınınkine benzer, gelecek içindir. Onun görevi, gelecek olanların temelini atmak ve yolunu açmaktır.