Tarihte ilk defa “Türk” ismini devlet adı olarak benimseyen Göktürkler’in tarihi, savaşları, dini, yaşayış tarzları, devlet ve aile yapısı hakkında bilgi veren, çoğumuzun bilmediklerini yansıtan bir kitap; Göktürk İmparatorluğu Tarihi (Yazar: Ali Kemal Meram).

Göktürklerde bazı ünvanlar

Kağan: büyük hükümdar, hakan, imparator

Katun: hatun, kraliçe, kadın

Şad: bir bölgeyi kağan adına yöneten, Göktürk prensi

Kunçuy: hatundan bir derece aşağı kadın, prenses

Yabgu: bir bölgeyi kağan adına yönetmek üzere halk arasından seçilen kişi

Tarkan: komutan

Er: rütbesiz asker, yiğit

Düşman hareketleri

Göktürkler’in döneminde en büyük düşmanı Çin olmuş. Çinlilerin yaptıklarına bakıldığında düşmanlarını yok etmek için uyguladıkları taktik: Güçlüyü, ilkin kendi içinde güçsüzleştirmek!

Bu taktiği uygulamak için Göktürkler’in devlet yapısından yararlanılmış. Kağan ile katun eşit haklara sahip olduğu için, katun tüm toplantılara katılırmış. Çinlilerin en büyük silahı da kağanlara verdikleri prensesler olmuş..

Bir diğer yöntem de kışkırtmalar olmuş. Devlet yönetimi doğu ve batı olarak (Doğu kağan, batı şad yönetiminde) ikiye ayrıldığı için batı doğuya karşı kullanılmış. Göktürk güçleri birbirine kırdırılmış. İmparatorluk hakimiyetinde bulunan milletler de Kullanılan başka bir silah.

Göktürkler tek tanrılı Gök Dini’ne inanırlardı. 38 harfli alfabeleri vardı.

Tarihi cevaplar

Çin tarafından kışkırtılan Batı Göktürk Kağanlığının kontrol edilebilmesi için belirttiği isteklere karşılık Doğu Göktürk İmparatoru Şibi Kağan’ın mektubu:

“.. Oğlum şimdi sarayınızda, size mektubumu sunmaktadır. Size, her yıl vergi olarak kutsal soydan türetilmiş atlar göndermeye söz verebilirim. Her gün, bütün zamanımı size adayarak, boyun eğebilirim. Ancak, giysilerimizin önlerini çözmeye, saçlarımızı kesmeye, dilimizi ve adlarımızı değiştirmeye ve sizin yasalarınızı benimsemeye gelince; bizim törelerimiz ve geleneklerimiz o kadar uzak çağlardan gelir ki, bunlardan bir tekini değiştirmeye, bugüne kadar hiç kimsenin gücü yetmedi. Çünkü bütün bir Göktürk ulusu aynı kalbi taşıyor.”

Çinlilerin yakınlaşıp sindirme çabalarından biri de Çin İmparatorunun yeğeniyle evlendirmek için Göktürkler’den bir prenses istemesi olmuş. Bu dileğe Kapgan Kağan’ın verdiği karşılık:

“Çin imparatorluk ailesi, Göktürk kağanlarına eşit soy yüceliklerinde olmadıkları için, imparatorunuzun bu dileğini yerine getiremem.”

Ali Kemal Meram’ın akıcı anlatımını kaçırmayın derim..