Belgesel: The Social Dilemma

The Social Dilemma, sosyal medyanın aracılık yaparak oluşmasına yardım ettiği toplumsal ayrışma, psikolojik bozukluklar, teknolojik bağımlılık gibi konuların işlendiği bir belgesel.

Söz alan konuşmacılar Google, Facebook, Twitter, Snapchat, Instagram, Youtube, Pinterest gibi teknoloji şirketlerinin ürün süreçlerinde bulunmuş yetkili kişiler: The Social Dilemma Team

Sosyal medyanın öğretici ve faydalı yanları da var tabi ki. Ancak “The Social Dilemma” belgeselinde büyüyen ve daha da tehlikeli olabilecek sorunlar ele alınmış durumda.

Tipik Sosyal Medya kullanıcısı tüm verisini bilinçli ya da bilinçsizce paylaşıyor. Kullanıcı sözleşmelerini okumadan kabul ediyoruz zaten. Sonrasında da şikayet edip nefret söylemleri paylaştıktan sonra bir boşvermişlik haline geri dönüyoruz. Bile bile bu teslimiyet halindeyiz.

Hepimizin verisi her teknoloji şirketinde ayrı ayrı değerlendirilerek bize özel bir akış oluşturuluyor. Sosyal medyaya girersek bu akışa göre zaman geçiriyoruz, olmasını istediğimiz şekle göre değil. Zaten ne istediğimizi de bildiğimizi düşünmüyorum.

Süreçler bilginiz dahilinde olsun ya da olmasın, “The Social Dilemma” belgeseli izlenmeye değer. Aldığım notlar:

Sosyal Medya ile ilgili sorun nedir?

• Tek bir kötü adam yok. Kesinlikle yok.
• Sosyal medyanın çocukları depresyona soktuğu tartışılıyor.
• “Snapchat dismorfiya” filtreli özçekimlerine benzetmek için ameliyat isteyen gençlerde yayılıyor.
• Bilgi çağından yanlış bilgi çağına geçtik.
• Günümüzde yaratılan araçlar toplumun işleyişinde yıpranmaya yol açıyor.
• Sadece insanlar teknoloji sektöründe bir sorun olduğunu görsünler istiyorum.
• Silikon Vadisi’nin ilk 50 yılında endüstri donanım ve yazılım üretiyor, müşterilere satıyordu. Küçük, basit bir işti. Son on yıldır ise Silikon Vadisi’nin en büyük şirketleri kullanıcılarını satıyorlar.
• “Ürüne para ödemiyorsanız ürün sizsinizdir.”

Sosyal Medya şirketlerinin hedefleri ne?

• Size ne kadar zaman harcatabiliriz?
• Ürün biziz. Reklam verene satılan ürün bizim dikkatimiz.
• Esas ürün davranış ve algılarınızdaki o kademeli, hafif ve algılanamaz değişimdir.
• Sadece insanlara dair vadeli işlemler alıp satan bir piyasa.
• İnsanların bilmesini isterim ki internette yaptıkları her şey izleniyor, takip ediliyor ve ölçülüyor. Her bir hareketiniz dikkatlice izlenip kaydediliyor.
• Bizimle ilgili, insanlık tarihinde hayal bile edilmemiş miktarda bilgi var ellerinde. Benzersiz bir şey bu.

Verilerimizle ne yapıyorlar?

• Hareketlerimizi öngören modeller oluşturuyorlar. En iyi modeli yaratan da kazanıyor.
• Gideceğiniz yeri, izleyeceğiniz videoları tahmin edebilirim.
• Hangi duygular sizi tetikliyor, tahmin edebilirim.
• *** numaralı kullanıcı hakkında bir paylaşım göster. İyi fikir. GPS koordinatlarına göre birbirlerine yakınlar.

Bağımlılık Ekonomisi

• İkna teknolojisi, birinin davranışlarını değiştirmek için özellikle uğraşan tasarımdır.
• Hepimiz kobay faresi gibiyiz. Bize fayda sağlamak için yapmıyorlar bunu. Sadece daha çok para kazansınlar diye zombi gibi ekrana bakalım istiyorlar.
• Sizi en hızlı nasıl manipüle edeceğimizi psikolojik açıdan anlayıp dopamin salgılatmak istiyoruz.
• Araç bazlı teknolojiden bağımlılık ve manipülasyon bazlı teknolojiye geçtik.

Müşterilerine “KULLANICI” diyen sadece iki sektör var; Yasa dışı uyuşturucu ve yazılım sektörleri.

Edward Tufte

• Hileleri bilsem de hala kanıyorum.
• Sorun şu. Sosyal medya bir uyuşturucu.

Algoritmalar bize ne sunuyor?

• Hayatlarımızı mükemmeliyet algısı etrafına kuruyoruz.
• İnsanların gözden kaçırdığı şey günümüzde dünyayı zaten yapay zekanın yönettiği.
• Algoritmalar bir tür başarı tanımına göre optimize edilir.
• Bu akış insanlara faydalı mı diye merak ettiğiniz oluyor mu? Hayır. :)
• Google’a “iklim değişikliği” yazdığınızda yaşadığınız yere göre farklı sonuçlar görürsünüz.
• Neredeyse tıpatıp aynı arkadaşlara sahip yakın dostlarda bile “Facebook’taki haber akışına baktığımda aynı şeyleri göreceğim.” diye düşünür ama hiç de öyle olmaz. Bilgisayarların onlar için uygun bulduğu şeyleri baz alan bambaşka dünyalar görürler.
• Bizler, bize sunulan dünyayı gerçek kabul ederiz.
• Sonra karşı tarafa bakıp “Bu insanlar nasıl bu kadar aptal olabilir?” deriz.

• Üzerinde çalıştığım bir algoritmanın toplumda kutuplaştırmayı artırması beni üzüyor. Ama izlenme süresi açısından bakarsak bu kutuplaşma insanları çevrimiçi tutmakta çok etkili.
• MIT’de yapılan bir araştırmaya göre Twitter’daki sahte haberler gerçek haberlerden altı kat hızlı yayılıyor.
• Yanlış bilgiye eğilimli bir sistem kurduk. İstediğimiz için değil, yanlış bilgi şirketlere gerçeklerden daha çok kazandırdığı için. Çünkü gerçek sıkıcı.
• Ülkenizdeki insanları kontrol etmek istiyorsanız Facebook kadar etkili araç bulamazsınız.
• Algoritmalar ve manipülatif politikacılar bizi kışkırtmakla uzmanlaştılar ve gerçek sanacağımız sahte haberler yaratmayı, kafamızı karıştırıp o yalanları yutturmayı çok iyi öğrendiler.
• Kimliğimiz ve inandıklarımız üzerindeki kontrolümüz azalıyor gibi.

• Teknoloji sektöründekiler olarak bir anda dünyadaki her toplumun dengesini ve dokusunu bozacak araçları yaratmış olduk.
• Bir ülke fiziksel sınırları işgal etmeden diğerini manipüle edebiliyor.
• Konu kime oy vereceğiniz değildi. Toplumda tam bir kaos ve bölünme yaratmaktı. Olay artık birbirini dinlemeyen, dinlemek istemeyen, birbirine güvenmeyen iki taraf yaratmaktı.
• Yapay zekanın ve teknoloji şirketlerinin gerçeği ölçmek için tıklamadan başka bir şeyi yok.

En çok neden endişelisin?

• “Beğen” düğmesini yaparken amacımız “Pozitifliği ve sevgiyi yayabilir miyiz?” fikriydi. Günümüze gelindiğinde gençlerin yeterince beğenilmeyince depresyona gireceğini veya siyasi kutuplaşmaya yol açabileceğini hiç düşünmedik.
• İş modeli ne kadar büyürse değiştirilmesi o kadar zorlaşır.
• Bence şirketlerin para kazanma odaklı olmasını sorun etmemeliyiz. Sorun, düzenlemelerin, kuralların ve rekabetin olmadığı yerde şirketlerin fiilen devlet gibi davranmaya başlaması. Sonra da “kendimizi denetleriz” diyorlar. Yalan bu. Çok saçma.
• Bir ağacın ölüsünün dirisinden daha değerli olduğu, balina ölüsünün dirisinden daha değerli olduğu bir dünya burası.

Sosyal medya sorununu nasıl çözebiliriz?

• Bu sorunu çözeceğimiz konusunda iyimserim ama bence zaman alacak. Çünkü herkes bunun bir sorun olduğunun farkında değil.
• Bildirimleri kapatın!
• Önerilen hiçbir videoyu, haberi kabul etmeyin! Hep siz seçin.
• Yaptığın bir şeyi geçersiz kılan şeyler önermen çok hoş.
• Paylaşmadan önce gerçekliğini kontrol edin!
• Aslında tıklayarak oy veriyorsunuz. Tuzaklara tıklarsanız sistemi sürdürmeye yarayan bir mali teşvik yaratırsınız.
• Teknoloji sektöründeki birçok insan bu cihazları çocuklarına vermiyor.